Sık Sorulan Sorular

ADR, Fransızca açılımı “Accord Dangereux Routier” olan ve “Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşınmasına İlişkin  Anlaşma” anlamına gelen bir uluslararası sözleşmedir. ADR, tehlikeli maddelerin karayolu ile taşınması sırasında; Hangi maddelerin tehlikeli olduğunu, Nasıl ambalajlanması, etiketlenmesi ve taşınması gerektiğini, Sürücüler ve çalışanlar için alınacak güvenlik önlemlerini, Kullanılacak taşıma araçlarının teknik özelliklerini belirleyen kuralları kapsar. Türkiye, ADR’ye 2010 yılında taraf olmuş ve bu kuralları zorunlu olarak uygulamaya başlamıştır. Bu nedenle, karayoluyla tehlikeli madde taşıyan tüm firmalar, ADR mevzuatına uygun çalışmak zorundadır.

Tehlikeli maddelerin taşınması, yüklenmesi, boşaltılması, ambalajlanması veya depolanması gibi faaliyetlerde bulunan ve bu işlemleri yılda belirli bir miktarın üzerinde gerçekleştiren işletmeler, TMGD bulundurmakla yükümlüdür. Bu zorunluluk, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yayımlanan yönetmeliklerle düzenlenmiştir. TMGD bulundurma zorunluluğu özellikle şu sektörlerdeki firmalar için geçerlidir: Akaryakıt ve kimyasal madde üreticileri ve dağıtıcıları Depolama ve lojistik firmaları Tehlikeli madde ithalat ve ihracatı yapan işletmeler Dolum, ambalajlama ve taşıma işlemi yapan tesisler Bazı küçük ölçekli işletmeler ya da belirli şartları sağlayan firmalar ise muafiyet kapsamında olabilir. Muafiyet durumu, yapılan faaliyetin türü, tehlikeli madde miktarı ve sıklığı gibi kriterlere bağlı olarak değerlendirilir.

Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi (TMFB), tehlikeli maddelerin taşınması, yüklenmesi, boşaltılması, ambalajlanması, depolanması veya benzeri işlemleri yapan işletmelerin, bu faaliyetleri yasal olarak gerçekleştirebilmeleri için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından verilen resmi bir belgedir. TMFB; karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu taşımacılığına konu olan tehlikeli maddelerle çalışan firmaların yasal bir zorunluluğudur. Bu belge olmadan yapılan faaliyetler, mevzuata aykırı sayılır ve idari yaptırımlara neden olabilir.

Tehlikeli Madde Faaliyet Tespit Raporu, bir işletmenin tehlikeli maddeyle ilgili faaliyetlerinin olup olmadığını belirlemek amacıyla Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı (TMGD) tarafından hazırlanan teknik bir rapordur. Bu rapor sayesinde, işletmenin Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi (TMFB) alma yükümlülüğü olup olmadığı değerlendirilir. Aynı zamanda işletmenin TMGD bulundurması gerekip gerekmediği de bu raporla netleşir. Tespit raporu şu durumlar için gereklidir: TMFB başvurusunda bulunulurken TMFB muafiyet başvurularında İşletme faaliyetlerinde değişiklik olduğunda Yeni kurulmuş ya da faaliyet alanı tehlikeli madde içeren işletmelerde Rapor, saha ziyareti ve mevzuat incelemesine dayalı olarak hazırlanır ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın ilgili sistemine yüklenir.

TMGDK, Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Kuruluşunun kısaltmasıdır. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş, bünyesinde yetkili TMGD’ler (Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanları) bulunduran, danışmanlık hizmeti vermeye yetkili kuruluştur. TMGDK’lar, tehlikeli madde faaliyetinde bulunan firmalara; Mevzuata uygunluk konusunda rehberlik eder, Risk analizi yapar, Eğitimler verir, Gerekli rapor ve dokümantasyonu hazırlar. Bu kuruluşlar, belirli kriterleri karşılayarak ve bakanlık denetiminden geçerek yetki belgesi alırlar. Sadece yetkili TMGDK’lar, resmi olarak TMGD hizmeti sunma hakkına sahiptir.

Tehlikeli Madde Yıllık Faaliyet Raporu (YFR), tehlikeli madde ile ilgili faaliyet gösteren firmaların bir takvim yılı içinde gerçekleştirdikleri taşıma, depolama, yükleme, boşaltma gibi işlemleri özetleyen ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na sunulması gereken zorunlu bir rapordur. Bu rapor; Firmanın tehlikeli maddeye ilişkin yıllık performansını, Karşılaşılan sorunları, Alınan önlemleri ve eğitimleri, Güvenlik uygulamalarını içerir. TMGD (Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı) tarafından hazırlanır ve her yıl Nisan ayı sonuna kadar bakanlık sistemine yüklenmesi gerekir. YFR’nin zamanında ve doğru şekilde sunulmaması, idari yaptırımlara ve cezalara yol açabilir.

Taşıma evrakı, tehlikeli maddelerin taşınması sırasında araçta bulundurulması zorunlu olan, taşınan maddeye ilişkin bilgileri içeren resmi belgedir. ADR mevzuatına göre taşıma evrakı; taşımayı gerçekleştiren sürücü, ilgili personel ve denetim birimleri için en önemli bilgi kaynağıdır. Taşıma evrakında yer alması gereken başlıca bilgiler: Taşınan maddenin UN numarası, sınıfı ve paketleme grubu Gönderen ve alıcının adı ve adresi Ambalaj türü ve miktarı Güvenlik önlemleri ve özel taşıma kuralları (varsa) Araç plaka numarası, taşıma tarihi Gerekirse SDS (Güvenlik Bilgi Formu) ve DG Deklarasyonu bilgileri Bu belge, taşımacılık sırasında olası acil durumlara müdahale, kontrol ve denetimler açısından kritik öneme sahiptir. Evrakta eksiklik ya da yanlışlık olması halinde hem gönderici hem de taşıyıcı firmalar idari yaptırımlarla karşılaşabilir.

DG Deklarasyonu, Dangerous Goods Declaration ifadesinin kısaltmasıdır ve tehlikeli madde taşımacılığı sırasında gönderici tarafından düzenlenmesi zorunlu olan resmi beyan belgesidir. Bu belge, taşınan tehlikeli maddenin; Doğru sınıflandırıldığını, Uygun şekilde ambalajlandığını, Etiketleme ve işaretlemelerinin eksiksiz yapıldığını, Yürürlükteki ulusal ve uluslararası taşıma kurallarına uygun olduğunu gösterir. DG Deklarasyonu; Karayolu (ADR) Denizyolu (IMDG Code) Havayolu (IATA DGR)taşımacılığında zorunludur ve yetkili bir kişi tarafından eksiksiz doldurulmalıdır. Yanlış veya eksik düzenlenen bir DG Deklarasyonu, sevkiyatın reddedilmesine, idari yaptırımlara ya da ciddi güvenlik risklerine yol açabilir.

UN ambalaj, Tehlikeli maddelerin taşınması ve depolanması sırasında güvenliği sağlamak amacıyla belirli standartlara uygun şekilde üretilmiş ambalajlardır. Bu ambalajlar, Birleşmiş Milletler (UN) tarafından belirlenen güvenlik normlarına göre test edilmiş ve onaylanmıştır. UN ambalajlarının temel özellikleri: Tehlikeli maddelerin taşınması için özel olarak tasarlanır ve bu maddelerin yol açabileceği tehlikeleri minimize eder. Her UN ambalajı, UN numarası ve ambalaj grubuna göre etiketlenir ve etiketinde taşınan maddenin sınıfı, tehlikeleri hakkında bilgi bulunur. Ambalajlar genellikle dayanıklı malzemelerden üretilir ve belirli testlere tabi tutulur. Bu testler, ambalajın taşıma sırasında olabilecek darbelere, sıcaklık değişimlerine, basınca ve diğer olumsuz koşullara dayanıklı olup olmadığını belirler. Tehlikeli maddeler taşınırken kullanılan ambalajların, UN 4G, UN 1A1 gibi özel kodlarla işaretlenmesi gerekmektedir.

T9 Belgesi, Tehlikeli Madde Taşıma ve Lojistik Belgesi olarak da bilinir ve özellikle karayolu taşımacılığı yapan firmaların alması gereken bir belgedir. Bu belge, taşınan tehlikeli maddelerin, yasal yükümlülüklere uygun şekilde taşındığını ve güvenliğin sağlandığını gösteren önemli bir belgedir. T9 belgesi, karayolu ile tehlikeli madde taşıma faaliyetlerini gerçekleştiren taşıma şirketlerinin, taşınacak maddelerle ilgili gerekli önlemleri alıp almadığını kontrol etmek amacıyla düzenlenir. T9 belgesinin gerekliliği şu durumlar için geçerlidir: Tehlikeli madde taşımacılığı yapan araçlar ve firmalar Taşıma sırasında olabilecek acil durumlar ve güvenlik önlemleri konusunda bilgi ve belgelerin sağlanması ADR (Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşınmasına İlişkin Avrupa Anlaşması) hükümlerine uyum sağlanması T9 belgesi, taşıma firmasının, gerekli eğitimleri aldığı, güvenlik önlemlerini aldığı ve tehlikeli maddeleri yasal mevzuata uygun şekilde taşıdığı anlamına gelir.

Yazılı talimat, tehlikeli madde taşımacılığı, depolama, yükleme, boşaltma ve diğer ilgili faaliyetlerde çalışanların güvenli ve mevzuata uygun bir şekilde hareket etmelerini sağlamak amacıyla, işletme tarafından hazırlanan ve çalışanlara verilen resmi talimatlardır. Bu talimatlar, yapılacak işlerin güvenliğini sağlamak için gerekli olan tüm prosedürleri, kuralları ve alınması gereken önlemleri içerir. Yazılı talimatın içeriği şunları kapsar: Tehlikeli maddelerin taşınmasında izlenecek prosedürler Acil durum planları ve yapılması gereken işlemler Riskler ve bu risklere karşı alınacak önlemler Kişisel koruyucu ekipman kullanımı Çalışanların görev tanımları ve sorumlulukları ADR yönetmeliğine göre, tehlikeli madde taşımacılığı yapan firmalar, yazılı talimatları sürücülere, yükleme ve boşaltma personeline vermek zorundadır. Ayrıca, bu talimatların güncel olması ve her yıl gözden geçirilmesi gerekir. Yazılı talimatlar, çalışanların güvenliğini sağlamak, yasal yükümlülüklere uymak ve olası kazaları önlemek için kritik öneme sahiptir.

UHDGM, “Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü”'nün kısaltmasıdır. Bu kurum, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na bağlı bir genel müdürlük olup, Türkiye'deki tehlikeli madde taşımacılığının düzenlenmesi, denetlenmesi ve güvenliğinin sağlanması ile ilgili sorumludur. UHDGM'nin başlıca görevleri şunlardır: Tehlikeli madde taşımacılığına ilişkin mevzuat geliştirmek ve uygulanmasını sağlamak. Taşıma işletmelerine yönelik denetimler yapmak ve faaliyetlerin yasalara uygunluğunu sağlamak. Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi (TMFB) düzenlemek ve bu belgelerin geçerliliğini denetlemek. Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanları (TMGD) için denetimler yapmak ve ilgili sertifikaların verilmesini sağlamak. ADR anlaşması çerçevesindeki düzenlemeleri Türkiye'deki taşımacılık sektörüne uyumlu hale getirmek. Ayrıca UHDGM, Türkiye’de tehlikeli maddelerle ilgili eğitimler düzenler ve tehlikeli madde güvenliği alanındaki genel düzenlemeleri takip eder.